Maraqlı təcrübələr

1.     Yaşıl kirpi

Bu təcrübə üçün nazik divarlı şüşə qab və ya şəffaf plastik rəngsiz butulka götürülür. Suya azca brilyant yaşılı qatıb, onu şüşə qaba tökün (təxminən 10 sm hündürlükdə) və bayırda və ya soyuducuda dondurun. Gözəldirmi? Donmuş suyun kənarları şəffaf və rəngsizdir, ortasında isə "yumaq kimi bükülmüş yaşıl rəngli Kirpi var”! Su əvvəlcə səthə və divarlara yaxın yerlədə donmağa başlayır, sonra isə donma prosesi mərkəzə doğru yerini dəyişir, və burada çox sayda bir-birinə bitişik buz kristalları yaranaraq, işığı bütün istiqamətlərə yayır. Su donarkən onun həcmi böyüyür və buzda boşluqlar əmələ gəlir. Kristallaşma zamanı su brilyant yaşılını sıxışdırır və boyayıcı maddənin molekullarının bir yolu qalır – mərkəzə doğru!

2.     Reaktiv hava şarı

Uşaqlar üçün hava şarını üfürün, onun ağzını sapla bağlamazdan əvvəl, onun içərisinə diyircəkli qələmin düz bucaq altında əyilmiş milini yerləşdirin. Hava çıxmasın deyə milin bayırda qalan ucunu kibrit çöpü vasitəsi ilə tıxayın. Diametri bu şarın diametrindən az olan bir ləyənçəyə su tökərək şarı onun içərisinə elə yerləşdirin ki, mil böyürdə qalsın. Kibrit çöpünü çıxarın. Şarın içərisindəki hava çıxmağa başlayacaq və şar suyun üzərində reaktiv qüvvənin təsiri altında fırlanmağa başlayacaq.

3.     Gümüş suyuna verilmiş yumurta

Parıltılı gümüş və ya nikel qaşığı şam işığında qaralana qədər hisə versək, daha sonra həmin qaşığı su ilə dolu stəkana yerləşdirsək, qaşıq birdən gümüşü rəngdə parlayaraq, şamın işığını güzgü kimi əks etdirəcək. Qaşığın üzərindəki hisin təmizləndiyini düşünərək, onu stəkandan çıxardıqda görürsən ki, qaşıq əvvəlki kimi qaradır! Bunun çox sadə izahı var. His çox xırda hissəciklərdən ibarətdir, o qədər xırda ki, onlar suda çətinliklə islanır; su qaşığa toxunmadan, onu nazik təbəqə ilə əhatə edir. Həmin plyonka metal kimi parlayaraq, güzgü kimi alovu əks etdirir. Bu təcrübəni başqa cür də apara bilərsən. Şamın və ya lampanın alovunda yumurtanı hisə verərək, onu suya yerləşdir. Yumurtanı sudan çıxarmayana qədər o gümüşü rəngdə görünəcək.

4.     Güzgüdəki rəqqas

Bu fokus üçün heç bir hazırlığa ehtiyac yoxdur. Güzgülü şkafın arxasında şəkildə göstərilən kimi dayan – bədəninin bir yarısı gizlənmiş olsun, digər yarısı isə şkafın arxasından görünsün. Səndən öndə məlum məsafədə dayanmış tamaşaçıya elə gələcək ki, o səni bütünlüklə görür. Sən bir əlini qaldıranda, tamaşaçı elə biləcək ki, hər ikisini qaldırırsan. Bu tamaşaçını zərrə qədər də təəccübləndirməz: axı iki əli birdən qaldırmaq elə də çətin iş deyil. Amma sən ayağını qaldırsan, tamaşaçılar yaman təəccüblənəcəklər! Birdən sən ayaqlarını yanlara açaraq, havadan asılı vəziyyətdə qalırsan. Lap ipi dartılmış karton rəqqas kimi!

5.     Rəngbərəng kürəciklər

Şəffaf stəkana müəyyən hündürlüyə qədər gənəgərçək yağı tökün (apteklərdə satılır). Tələsmədən yağın içərisinə adi akvarel boyası ilə rənglənmiş sudan bir damcı salın. Gənəgərçək yağı ilə təmiz su praktiki olaraq eyni sıxlıqdadır. Su damcısı yavaş-yavaş stəkanın dibinə çökəcək. Bir neçə rəngli məhluldan istifadə olunarsa içərisində yağ olan stəkanda asılı qalmış rəngbərəng kürəcikləri xatırladan mənzərə yaranacaq. Maraqlı haldır ki, çəkisizlik vəziyyətində müxtəlif mayelərdən iri damla-kürələr almaq mümkündür ki, bu da kosmosda elektrik qaynağı üzrə təcrübə aparılan zaman müşahidə olunmuşdur. Həmin damcılar ərinmiş metaldan idi.

6.     Amerikan təpəcikləri

Kağızın üzərinə bir damcı su sal – damcı geniş dairə şəklində yayılacaq: su kağızı isladacaq. Lakin kağızı əvvəlcədən yağlasan və ya onu şamın alovu üzərində hisə versən, su damcısı kağızın üzərində yastılanmış kürə şəklində diyirlənəcək. Mayenin bu xassəsindən məzəli oyun qurmaq üçün istifadə etmək olar. Qalın kağızdan uzun bir zolaq götürərək (onu bir neçə parçanı yapışdıraraq düzəldə bilərsən) onu ya hisə ver, ya da yağla. Masanın üstünə müxtəlif hündürlüklü bir neçə dayaq yerləşdir. Kağız zolağını həmin dayaqlara elə yapışdır ki, zolaq dalğa şəklində əyilsin; ən hündür dayaqdan nə qədər çox uzaqlaşacaqsa, dalğalar bir o qədər sərt burulmalıdır. Kağız lentin aşağı ucunun altına boşqab qoy. Kağızın yuxarı ucundan bir damcı su burax. Damcı mail müstəvi üzrə diyirlənərək, sürətlə birinci təpəciyə çıxacaq, onu aşaraq, hərəkətinə davam edəcək. Damcı damcı arxasınca bütün "təpəcikləri” aşaraq, birbaş boşqaba düşəcək. Bu zaman hətta adama elə gəlir ki, damcılar bir-birini ötüb keçmək istəyir.