Manometr (Манометр) -
qazların (metal manometr) və mayelərin (mayeli manometr) təzyiqini ölçür. İş prinsipi Paskal qanununa əsaslanır.
Kondensator (Конденсатор) -
Elektrik yüklərini toplamaq üçündür. İş prinsipi dielektrik mühitlə ayrılmış naqillərin elektrik yüklərini saxlanması hadisəsinə əsaslanır.
Termoelement (Термоэлемент) -
qızdırıcının daxili enerjisini elektrik enerjisinə çevirir.
Psixrometr (Психрометр) -
havanın rütubətini ölçür. İş prinsipi quru və nəm (yaş) termometrlərin göstərişləri fərqinə əsaslanır.
Tranzistor (Транзистор) -
zəif elektromaqnit siqnallarını gücləndirmək üçün işlədilir. İş prinsipi yarımkeçiricilərin elektrik keçiriciliyinə əsaslanır.
Transformator (Трансформатор) -
dəyişən cərəyanın gərginliyini artırıb azaldan elementdir. İş prinsipi elektromaqnit induksiya hadisəsinə əsaslanır.
Reostat (Реостат) -
dövrədə cərəyan şiddətini tənzimləyən cihaz. İşləmə prinsipi naqilin müqavimətinin onun uzunluğundan asılı olmasına və Om qanununa əsaslanır.
Hiqrometr (Гигрометр) -
şeh nöqtəsinə görə rütubəti ölçən cihaz. İş prinsipi doymamış buxarın soyuyaraq doymuş buxara keçməsi hadisəsinə əsaslanır.
Dinamometr (Динамометр) -
qüvvəni ölçən cihaz. Yaylı dinamometrlərin iş prinsipi Huk qanununa əsaslanır.
Diod (Диод) -
dəyişən cərəyanı düzləndirmək üçün işlədilir, termoelektron emissiya hadisəsinə əsaslanır.
Fotoelement (Фотоэлемент) -
dövrəni avtomatik qapayır və ya açır. İşığın təsiri ilə keçiriciliyi artan elementdir. İş prinsipi xarici fotoeffektə əsaslanır.
Areometr (Ареометр) -
mayelərin sıxlığını təyin edən cihaz. İşləmə prinsipi Arximed qanununa əsaslanır.
Barometr (Барометр) -
atmosfer təzyiqini ölçən cihaz. İş prinsipi atmosfer təzyiqi ilə metal qutunun sıxılmasına əsaslanır.
Elektroskop (Электроскоп) -
cisimlərin yüklənməsini aşkar edən cihaz. İş prinsipi Kulon qarşılıqlı təsirinə əsaslanır.
Elektrometr (Электрометр) -
potensiallar fərqini təyin edən cihaz. İş prinsipi elektromaqnit qarşılıqlı təsirinə əsaslanır.
Fotorezistor (Фоторезистор) -
zəif işıq selini ölçür. İşığın təsiri ilə müqaviməti dəyişən elementdir. İş prinsipi daxili fotoeffektə əsaslanır.
Ampermetr (Амперметр) -
cərəyan şiddətini ölçən cihaz. İşləmə prinsipi cərəyanlı çərçivəyə maqnit sahəsinin göstərdiyi yönəldici təsirə əsaslanır. Dövrəyə ardıcıl qoşulur.
Voltmetr (Вольтметр) -
gərginlik ölçən cihaz. İşləmə prinsipi cərəyanlı çərçivəyə maqnit sahəsinin göstərdiyi yönəldici təsirə əsaslanır. Dövrəyə paralel qoşulur.
6. Təzyiqin öyrənilməsi
Biz üfürülmüş kürəciyin iti yerə dəyən kimi səslə partlamasına o qədər alışmışıq bki, mismarlar üzərində kürəcik yükün ağırlığı altında bizim tərəfdən qeyri-təbii hadisə kimi qəbul olunur. Buna baxmayaraq, bu faktdır... Sizə iplikator (Kuznetsov, Lyapko) və yaxud bərabər şəkildə (hər santimentrdən bir) mismarlarla doldurulmuş taxta lövhə lazım olacaq.
· Hava kürəciyini doldururuq və onu Kuznetsov iplikatorun ucuna qoyuruq.
· Yüngülcə yuxarıdan kürəciyin üzərinə basırıq. Təzyiqi artırırıq. Sizin onu elə basmaq ki, o partlamasınhidə, gücünüz çatarmı?
Müşahidə. Ən qəribəsi odur ki, uclarda yerləşən kürəcik təzyiqin altında yalnız əzilir, lakin partlamır!
İzahat. Kürəcik təmasda olan ucluqlar miqdarının çox olmasına görə, kürəciyin qabığına təzyiq kiçik, nazik rezin üçün qəbul olunan, olur. Mismarlar üzərindəki hava kürəciyi 60 H (6 kq yük kütləsi) yükə tab gətirir!