Manometr (Манометр) -
qazların (metal manometr) və mayelərin (mayeli manometr) təzyiqini ölçür. İş prinsipi Paskal qanununa əsaslanır.
Kondensator (Конденсатор) -
Elektrik yüklərini toplamaq üçündür. İş prinsipi dielektrik mühitlə ayrılmış naqillərin elektrik yüklərini saxlanması hadisəsinə əsaslanır.
Termoelement (Термоэлемент) -
qızdırıcının daxili enerjisini elektrik enerjisinə çevirir.
Psixrometr (Психрометр) -
havanın rütubətini ölçür. İş prinsipi quru və nəm (yaş) termometrlərin göstərişləri fərqinə əsaslanır.
Tranzistor (Транзистор) -
zəif elektromaqnit siqnallarını gücləndirmək üçün işlədilir. İş prinsipi yarımkeçiricilərin elektrik keçiriciliyinə əsaslanır.
Transformator (Трансформатор) -
dəyişən cərəyanın gərginliyini artırıb azaldan elementdir. İş prinsipi elektromaqnit induksiya hadisəsinə əsaslanır.
Reostat (Реостат) -
dövrədə cərəyan şiddətini tənzimləyən cihaz. İşləmə prinsipi naqilin müqavimətinin onun uzunluğundan asılı olmasına və Om qanununa əsaslanır.
Hiqrometr (Гигрометр) -
şeh nöqtəsinə görə rütubəti ölçən cihaz. İş prinsipi doymamış buxarın soyuyaraq doymuş buxara keçməsi hadisəsinə əsaslanır.
Dinamometr (Динамометр) -
qüvvəni ölçən cihaz. Yaylı dinamometrlərin iş prinsipi Huk qanununa əsaslanır.
Diod (Диод) -
dəyişən cərəyanı düzləndirmək üçün işlədilir, termoelektron emissiya hadisəsinə əsaslanır.
Fotoelement (Фотоэлемент) -
dövrəni avtomatik qapayır və ya açır. İşığın təsiri ilə keçiriciliyi artan elementdir. İş prinsipi xarici fotoeffektə əsaslanır.
Areometr (Ареометр) -
mayelərin sıxlığını təyin edən cihaz. İşləmə prinsipi Arximed qanununa əsaslanır.
Barometr (Барометр) -
atmosfer təzyiqini ölçən cihaz. İş prinsipi atmosfer təzyiqi ilə metal qutunun sıxılmasına əsaslanır.
Elektroskop (Электроскоп) -
cisimlərin yüklənməsini aşkar edən cihaz. İş prinsipi Kulon qarşılıqlı təsirinə əsaslanır.
Elektrometr (Электрометр) -
potensiallar fərqini təyin edən cihaz. İş prinsipi elektromaqnit qarşılıqlı təsirinə əsaslanır.
Fotorezistor (Фоторезистор) -
zəif işıq selini ölçür. İşığın təsiri ilə müqaviməti dəyişən elementdir. İş prinsipi daxili fotoeffektə əsaslanır.
Ampermetr (Амперметр) -
cərəyan şiddətini ölçən cihaz. İşləmə prinsipi cərəyanlı çərçivəyə maqnit sahəsinin göstərdiyi yönəldici təsirə əsaslanır. Dövrəyə ardıcıl qoşulur.
Voltmetr (Вольтметр) -
gərginlik ölçən cihaz. İşləmə prinsipi cərəyanlı çərçivəyə maqnit sahəsinin göstərdiyi yönəldici təsirə əsaslanır. Dövrəyə paralel qoşulur.
Yaşayış yerinin fizikası və ekologiyası
Təhlükə amili | Təhlükəli təsir | Necə meydana gəlir | Bu təsiri necə azaltmalı (ondan necə qaçmalı) |
Radon | Yüksək radiasiya | Radon yaşayış yerinə qruntdan hava ilə birlikdə daxil olur | Döşəmələrin germetizasiya, zirzəminin havalandırılması və otaqların havasının dəyişdirilməsi |
İnşaat materiallarının radioaktivliyi | Yüksək radiasiya | İnşaat materialların (xüsusən vulkanik mənşəli – qranit, süngər daşı, tuf) tərkibində radioaktiv suxurlar mövcuddur | Radioaktiv inşaat materiallarından istifadəyə yol verməməli, otaqlardakı radiasiyanın səviyyəsinə nəzarət etməli |
Məişət kömürü (isitmə və qida hazırlamaq üçün) | Kül və tüstünün radiasiyası | Kömürün tərkibinə radioaktiv aşqarlar daxildir | Kömürün radioaktivliyinə nəzarət etməli |
Elektromaqnit dalğaları | İnsanın səhhətinin pisləşməsi | Onlar elektrik ötürücü xətləri, elektrik ötürücüsü, radio- və teleaparaturadan saçılır | EÖX-nə yüz metrdən yaxın ev tikməməli, radio- və televiziya qurğularının iş vaxtını məhdudlaşdırmalı, onlardan bilavasitə yaxın olmamağa çalışmalı |
İçməli su | Bərk hissəciklərin qatışıqlarının, həll olmuş bərk cisimlərin orqanizmə keçməsi | Mənbələrin turşu yağışları, sənaye tullantıları ilə çirklənməsi | Suyun təmizlənməsi üçün filtrlərdən istifadə etməli |
Akustik fon | Səs fonu 20-30 dB artırıldıqda və səsdə infra- və ulrasəslər olduqda səhhətin pisləşməsi | Sənaye müəssisələrinin nəqliyyat magistralların işi nəticəsində | Pəncərələrdə üçüncü şüşəni və ya səsboğucu şüşə paketlərini quraşdırmalı. Məişətdə səs mənbələrinin məhv etməli (məsələn, boru və kranların "uğuldaması”). Sakit danışıq və musiqi. |